Cumhuriyet’in haberine göre, ekonomik sıkılaşma adımları ve yüksek enflasyon, inşaat sektöründeki bu krizi daha da derinleştirdi. Türkiye’nin en büyük inşaat firmalarından biri olan Yenigün İnşaat’ın konkordato talebi, sektördeki zorlukları gözler önüne serdi. Yüksek finansman maliyetleri ve devletten ödeme alınamaması gibi nedenlerle dev markalar birer birer konkordatoya başvuruyor. Sektörün temsilcileri, özellikle kamu projelerinde yaşanan ödeme sorunlarının müteahhitleri iflasa sürüklediğine dikkat çekiyor. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Genel Başkanı Tahir Tellioğlu, malzeme fiyatlarındaki artışın sektörü derinden etkilediğini ve krediye erişim imkânlarının zorlaştığını belirterek, “Müteahhitlerin koşulsuz tasfiye hakkına sahip olması gerekiyor. Aksi takdirde müteahhitler büyük mali cezalarla karşı karşıya kalıyor” dedi.
İNŞAAT MALİYETLERİ UÇUŞA GEÇTİ
Son bir yılda inşaat malzemelerindeki fiyat artışları, sektördeki durumu daha da zorlaştırdı. Çimento, beton, demir gibi temel malzemelerin fiyatları büyük bir hızla yükseldi. Özellikle çimento ve beton fiyatlarındaki artış, inşaat projelerini durma noktasına getirdi. Tedarik zincirindeki sıkıntılar, enerji maliyetlerindeki artışlar ve küresel ekonomik dalgalanmalar, bu durumu daha da karmaşık hale getiriyor. Ayrıca, asfalt kaplamalar ve çatı malzemeleri gibi ürünlerde yaşanan fiyat artışları da projelerin bütçelerini zorluyor.
İnşaat sektörü sadece malzeme fiyatlarındaki artışla değil, aynı zamanda iş gücü sıkıntısıyla da mücadele ediyor. Deneyimli işçilerin sektörden ayrılması ve genç işçilerin sektöre girmemesi nedeniyle ciddi bir iş gücü açığı ortaya çıktı. 2023 yılında inşaat firmalarının %74’ü iş gücü eksikliğini en büyük sorun olarak gösterdi.
TÜİK VERİLERİ İLE MÜTEAHHİTLERİN HESAPLARINDAKİ KALEMLER AYNI DEĞİL
Eski ihale kanununda, fiyat artışları inşaatta kullanılan malzemelere göre yapılırken, yeni kanun Tefe-Tüfe oranına göre hesaplama yapılmasını öngörüyor. Bu değişiklik, kamu müteahhitlerini zor durumda bırakıyor. TÜİK’in açıkladığı artış kalemleri, inşaat sektöründe kullanılan malzemelerle örtüşmüyor. Kamu müteahhitleri, bu maliyet artışları altında ezildiğini belirtiyor ve “bu maliyetleri karşılayamıyorum, işi bırakıyorum” deme şansına sahip olmadığını açıklıyor. Müteahhitler eğer inşaatı yarıda bırakırlarsa, hem teminat mektupları yanıyor hem de bir daha devlet ihalesi alamıyorlar.
YÜKSEK FAİZ ORANLARI VE FİNANSAL BASKILAR
Kredi faizlerindeki artış, projelerin finansmanını zorlaştırıyor. 2023 yılında inşaat firmalarının yüzde 90’ı yüksek faiz oranlarını önemli bir sorun olarak belirtti. İnşaat kredilerinin faizlerinin artması, projelere başlama kararlarını geciktiriyor ve birçok firma bu yüzden projelerinden vazgeçmek zorunda kalıyor. Sektördeki firmalar, projelerini tamamlamakta zorlanırken, finansal baskılar nedeniyle konkordato başvurularında ciddi bir artış yaşanıyor.
SEKTÖRDE YANLIŞ POLİTİKALARIN ETKİSİ
Anadolu Yakası İnşaatçıları Derneği Başkan Yardımcısı Ahmet Erkutoğlu, hükümetin yanlış politikalarının inşaat sektörünü batma noktasına getirdiğini savundu. Devletin müteahhitlere tam ödeme yapamaması, firmaların iflas etmesine yol açıyor. Kentsel dönüşüm projelerinde bile firmalar ciddi sıkıntılar yaşıyor. Erkutoğlu, kredi ve mevduat faizlerindeki artışın satışları durma noktasına getirdiğini ve piyasada nakit sıkıntısının hâkim olduğunu belirtti.